تجارت الکترونیک، به معنیِ انجام معاملات تجاری، از طریق ابزارهای الکترونیکی مانند اینترنت، تلفن، تلویزیون و کامپیوتر است.
تجارت الکترونیک، برای نخستین بار در دههی ۱۹۶۰ و از طریق یک مبادلهی الکترونیکی دادهها (EDI) بر روی شبکههای ارزش افزوده (VANs) معرفی شد و با افزایش دسترسی به اینترنت و ظهور فروشندگان آنلاینِ محبوب در دههی ۱۹۹۰ و اوایل دههی ۲۰۰۰، رشد کرد. برای نمونه، وبسایت آمازون، کار خود را در سال ۱۹۹۵ و در گاراژ جف بزوس (Jeff Bezos) به عنوان کسبوکار حملونقلِ کتاب شروع کرد. یا وبسایت EBay که امکان خرید و فروش آنلاین میان مصرفکنندگان را فراهم میکند، در سال ۱۹۹۵ مزایدههای آنلاین را به جهان معرفی کرد و در سال ۱۹۹۷ و با استقبال شدید از عروسکهای Beanie Babies، شهرت و محبوبیت بسیار زیادی یافت. با افزایش تعداد کاربران اینترنتی، بسیاری بر این باورند که به زودی تجارت الکترونیک به روش اصلیِ انجام معاملات تجاری مبدل میشود.
تجارت الکترونیک نیز، مانند هر تکنولوژی دیجیتالی یا بازار خریدِ دیگری که بر مصرفکننده استوار است، در طول سالها تکامل یافته است. با محبوبتر شدن دستگاههای تلفن همراه، تجارت گوشی همراه نیز بازار مختص خود را پیدا کرده است. با ظهور سایتهایی مانند فیسبوک و پینترست (Pinterest)، شبکههای اجتماعی به محرک مهمی برای تجارت الکترونیک مبدل شدهاند. برای نمونه، بر اساس Paymill، از سال ۲۰۱۴، در فروشهای انجام شده بر روی پلتفرمِ تجارت الکترونیکِ Shopify ، که به دلیل تبلیغات موجود بر روی شبکههای اجتماعی بوده است، در ۸۵ درصد موارد خریداران با استفاده از تبلیغات موجود بر روی فیسبوک به این پلتفرم هدایت شدهاند.
بازارِ در حالِ تغییر، فرصت بزرگی را برای کسبوکارها فراهم میکند تا ارتباط خود با مشتری را بهبود دهند و بازار خود را در دنیای آنلاین گسترش دهند. بر اساس Statista، تا سال ۲۰۱۳، میزان فروش جهانیِ تجارت الکترونیک، به ۱.۲ تریلیون (۱۰۰۰ میلیارد) دلار رسید و میزان فروش گوشی تلفن همراه در ایالات متحده نیز، به ۳۸ میلیارد دلار رسید. بیش از ۴۰ درصد از کاربران اینترنت (در مجموع ۱ میلیارد نفر)، کالاهایی را به صورت آنلاین خریداری کردهاند. این ارقام همچنان به رشد خود ادامه خواهند داد، زیرا استفاده از گوشی همراه و اینترنت، هم در ایالات متحده و هم در بازارهای در حال توسعه در سراسر جهان، در حال گسترش است.
انواع تجارت الکترونیک
تجارت الکترونیک به لحاظ تراکنشها به انواع مختلفی طبقه بندی میشود:
ارتباط فروشنده با فروشنده (B2B): در این روش بنگاهها و فروشندهها به عنوان طرفین معامله به شمار میروند.
ارتباط فروشند و مشتریان (B2C): در این نوع تجارت که بسیار رایج است، ارتباط تجاری مستقیم بین فروشندهها و مشتریان برقرار میباشد.
ارتباط مشتریان و فروشندهها (C2B): در این نوع خریداران به کمک اینترنت محصولات شرکتها را اعم از کالا و یا خدمات خریداری میکنند.
ارتباط مشتریان با مشتریان (C2C): در این شیوه ارتباط خرید و فروش میان مشتریان برقرار میباشد.
ارتباط بین بنگاهها و سازمانهای دولتی (B2A): این نوع تعاملات تجاری بین بنگاههای اقتصادی و شرکتها میباشد که از جمله پرداخت مالیاتها و عوارض از جمله تعاملات آنها به شمار میرود.
ارتباط بین دولت و شهروندان (G2C): در این نوع تجارت الکترونیک ارتباط اصلی میان دولت و توده مردم برقرار است که شامل بنگاههای اقتصادی، موسسات دولتی و کلیه شهروندان میباشد. این شیوه تجارت در ذیل دولت الکترونیک میگنجد.
ارتباط بین دولتها (G2G): در این نوع تجارت الکترونیک، ارتباط میان دولتها برای برقراری روابط تجاری از قبیل صادرات و واردات میباشد.
منظور از فروش مستقیم در شبکه تجارت الکترونیکی چیست ؟
با یک تعریف دقیق تر، E-Commerce یعنی انجام معاملات از طریق شبکه، یا خرید و فروش محصولات و خدمات از طریق فروشگاه تجارت الکترونیک. محصولات مورد معامله ممکن است دارای ماهیت الکترونیکی، فیزیکی، خدماتی یا آموزش راه دور باشند. محصولات غیر فیزیکی از قبیل محصولات الکترونیکی است که خود نیز شامل اطلاعات، اخبار، صوت و موسیقی، فیلم، بانکهای اطلاعاتی، نرم افزار و انواع فرآورده های فکری است، که این نوع تجارت روز به روز توسعه بیشتری پیدا کرده است. به نظر میرسد تجارت الکترونیکی شبیه خرید از کاتالوگ یا خرید در منزل و از طریق تلویزیونهای کابلی باشد.
منظور از بازار تجارت الکترونیک چیست؟
تاجر الکترونیکی تنها محدود به خرید و فروش محصولات از طریق شبکه نیست. بلکه مانند یکی از فروشگاه های محلی میتواند فروشگاه اینترتی در Web ایجاد کرده و در سطح جهان به دنبال مشتری باشد. علاوه بر این، صاحب این فروشگاه میتواند تامین کنندگان مواد فروشگاه، حسابداری، خدمات بانکی، ادارات دولتی و رقیبهای خود را در شبکه اینترنت جستجو کند.
منظور از فضای بازار الکترونیک چیست؟
بازارهای الکترونیکی معمولآ به معاملات و حراجی های روی شبکه، مانند بازارهای سهام و حراجی ها از طریق اینترنت گفته می شود، اما فضای بازار الکترونیکی به پدیدهای اقتصادی اشاره دارد، که محصولات، واسطه ها و مشتریان به صورت الکترونیکی با هم تماس و مبادله دارند. فضای بازار الکترونیکی نماد مجازی از بازارهای فیزیکی است. به طور کلی، فعالیت اقتصادی تحت این فضای الکترونیکی اقتصاد الکترونیکی را ارائه میکند. فضای بازار الکترونیکی شامل بخشهای زیر است:
- بازیگران بازار: یعنی کارخانجات، بازرگانان، عمده فروشها، واسطه ها، فروشگاهها و مشتریان.
- کالاها و خدمات.
- فرایندهای تامین، تولید، بازاریابی، رقابت، توزیع، مصرف وغیره.
انواع تکنولوژی تجارت الکترونیک چیست ؟
گرچه انواع زیادی تکنولوژی تجارت الکترونیکی وجود دارد، اما در اینجا بهترین آنها را توضیح می دهیم:
- تجارت الکترونیک تاجر با تاجر
- مدیریت ارتباطات مشتری
- شیوه های مدیریت منابع اطلاعات
- آموزش راه دور برای سازمانهای اقتصادی جدید
- پست الکترونیک
- شیوه های طراحی منابع سازمانها
- خودکار کردن اهرم فروش
- تحول مراکز تماس
- خدمات شبکه ای مدیریت شده
تجارت الکترونیکی باعث تغییر انواع اطلاعات، از جمله مبادلات بازرگانی از طریق شبکه است که به آن E-Commerce می گویند. از این رو، بازاریابی از طریق شبکه اینترنت، معروف به ” تاجر با مشتری”، تنها یکی از پدیده های بستر تجارت الکترونیکی است. تجارت الکترونیکی موجب تغییرات عمیق و اساسی در ساختار و عملکرد تجارت و مبادلات بین تاجرها، معروف به ” تاجر با تاجر” شده است . تاجر با تاجر در تجارت الکترونیکی شامل انواع تکنولوژی های کاربردی و شبکه ای برای خودکار کردن و بهینه سازی مبادلات بین بخش های مختلف تجارت است.
یکی از راه های راه اندازی تجارت ااکترونیک برای هر صنف و ماهیت کاری، راه اندازی یک فروشگاه اینترنتی است. فروشگاه اینترنتی یا فروشگاه آنلاین، نوعی وبگاه است که برای ارائه محصولات برای فروش از طریق اینترنت برپا میشود. در مقایسه با فروشگاههای حقیقی، این فروشگاههای مجازی مزایایی از قبیل عدم محدودیت جغرافیایی و زمانی، کاهش هزینههای جانبی و کاهش ترافیک و آلودگی را به همراه دارند.
در سال ۱۹۹۰ تیمبرزلی اولین سرور و مرورگر جهان را ایجاد کرد، که در سال ۱۹۹۱ برای مصارف تجاری افتتاح شد. در سال ۱۹۹۴ پیشرفت های دیگری نیز صورت گرفت، از قبیل افتتاح بانکداری الکترونیک. در طی همان سال، نت اسکیپ رمز نگاری گواهینامه ssl را برای انتقال داده ها در اینترنت معرفی کرد، که امروزه در خرید های اینترنتی مطمئن به یک ضرورت تبدیل شده است. همچنین در سال ۱۹۹۴ یک شرکت آلمانی به نام اینترشاپ اولین سیستم فروشگاه اینترنتی خود را معرفی کرد. در سال ۱۹۹۵ آمازون سایت فروشگاه اینترنتی خود را افتتاح کرد و در سال ۱۹۹۶ ای بی (Ebay) راه اندازی شد.
سیر زمانی تجارت الکترونیک
۱۹۷۹: Michael Aldrich خرید آنلاین را اختراع کرد.
۱۹۸۱: Thomson Holidays اولین خرید انلاین B2B را در بریتانیا ایجاد کرد.
۱۹۸۲: Minitel سیستم «سراسر کشور» را در فرانسه بوسیله France Telecom و برای سفارش گیری انلاین استفاده کرد.
۱۹۸۴: Gateshead اولین خرید انلاین B2C را بنام SIS/Tesco و خانم Snowball در ۷۲ اولین فروش خانگی انلاین را راه انداخت.
۱۹۸۵: Nissan فروش ماشین و سرمایه گذاری با بررسی اعتبار مشتری به صورت آنلاین از نمایندگی های فروش.
۱۹۸۷: Swreg شروع به اشتراک گذاری نرم افزار به منظور فروش آنلاین محصولاتشان از طریق مکانیسم حسابهای الکترونیکی بازرگانی آغاز کرد .
۱۹۹۰: Tim Berners-Lee اولین مرورگر وب را نوشت.
۱۹۹۴: راهبر وب گرد Netscape در اکتبر با نام تجاری Mozilla ارائه شد. Pizza Hut در صفحه وب سفارش دادن آنلاین را پیشنهاد داد. اولین بانک آنلاین باز شد. تلاشها برای پیشنهاد تحویل گل و اشتراک مجله به صورت آنلاین شروع شد . لوازمی همچون قطعات ماشین و دوچرخه به صورت تجاری در دسترس قرار گرفت. Netscape 1.0 در اواخر ۱۹۹۴ با رمزگذاری SSL که تعاملات مطمئن را ایجاد می کرد، معرفی شد.
۱۹۹۵: Jeff Bezos ، Amazon.com و اولین تجارت ۲۴ ساعته را راه اندازی کرد. ایستگاه های رادیوی اینترنتی رایگان، رادیو HK و رادیو های شبکه ای شروع به پخش کردند. Dell و Cisco به شدت از اینترنت برای تعاملات تجاری استفاده کردند. eBay توسط Pierre Omidyar برنامه نویس کامپیوتر به عنوان وب سایت حراج بنیانگذاری شد.
۱۹۹۸ : توانایی خریداری و بارگذاری تمبر پستی الکترونیکی برای چاپ از اینترنت امکان پذیر شد. گروه Alibaba در چین با خدمات B2B و C2C, B2C به همراه سیستم خود تاییدی، تاسیس شد .
۱۹۹۹: Business.com به مبلغ ۷٫۵ میلیون دلار به شرکتهای الکترونیکی فروخته شد، که در سال ۱۹۹۷ به ۱۴۹٬۰۰۰ دلار خریداری شده بود. نرم افزار اشتراک گذاری فایل Napster راه اندازی شد. فروشگاه های ATG برای فروش اقلام زینتی خانه به صورت آنلاین راه اندازی شد.
۲۰۰۲: ebay برای PayPal یک و نیم میلیون دلار بدست آورد.
۲۰۰۳: Amazon.com اولین سود سالیانه خود را اعلان کرد .
۲۰۰۷: Business.com بوسیله R.H. Donnelley با ۳۴۵ میلیون دلار خریداری شد .
۲۰۰۹: Zappos.com توسط Amazon.com با قیمت ۹۲۸ میلیون دلار خریداری شد. خرید اپراتورهای فروش وبسایتهای خصوصی RueLaLa.com بوسیله GSI Commerce به قیمت ۱۷۰ میلیون دلار بعلاوه سود فروش تا سال ۲۰۱۲.
۲۰۱۰: Groupon گزارش داد پیشنهاد ۶ میلیار دلاری گوگل را رد کردهاست. در عوض این گروه طرح خرید وب سایتهای IPO را تا اواسط ۲۰۱۱ دارد.
۲۰۱۱: پروژه تجارت الکترونیک امریکا و خرده فروشی انلاین به ۱۹۷ میلیارد دلار رسیده، که نسبت به ۲۰۱۰ افزایش ۱۲ درصدی داشته است. Quidsi.com, parent company of Diapers.com توسط Amazon.com به قیمت ۵۰۰ میلیون بعلاوه ۴۵ میلیون بدهکاری و تعهدات دیگر خریداری شد.
مزایای تجارت الکترونیک
۱. مزایای تجارت الکترونیک برای مشتریان
- راحتی
هر محصولی را که بخواهید، به معنای واقعی کلمه، تنها با یک اشاره بر روی اینترنت قابل مشاهده است. فقط کافی است نام محصول مورد نظرتان را در موتور جستجوی مورد علاقهتان تایپ کنید تا تمام گزینهها به شکلی سازماندهی شده و مرتب، تنها پس از چند ثانیه ظاهر شوند.
- صرفهجویی در زمان
با تجارت الکترونیک دیگر نیازی نیست که ساعتها رانندگی کنید و به امید پیدا کردن چیزی که میخواهید، مغازهها را نگاه کنید و جستجو کنید. فروشگاههای آنلاین، خط کامل محصولات خود را به شما ارائه میدهند و به جای استفاده از مغازه برای ارائهی محصولاتشان، از انبارهای کالا استفاده میکنند. محصولات را به راحتی پیدا میکنید و ظرف چند روز به درب منزلتان میرسند.
- وجود طیف وسیعی از گزینههای مختلف
در تجارت الکترونیک، مشتری میتواند بدون نیاز به رفتن از این مغازه به مغازهی دیگر، به راحتی محصولات را با یکدیگر مقایسه کند و متوجه شود که کدام فروشنده، بهترین قیمت را ارائه میدهد و گزینههای بیشتری برای انتخاب دارد. در دنیای واقعی هر فروشگاه فضای محدودی دارد، ولی همان فروشگاه میتواند بر روی اینترنت، کل موجودی انبار را ارائه بدهد.
- راحتی در مقایسه
در تجارت الکترونیک، مقایسههای دو به دو به راحتی قابل انجام هستند. وقتی کالاها به صورت آنلاین عرضه میشوند، تمام مشخصات و ویژگیهای آنها بیان میشود و فروشگاههای اینترنتی از شما میخواهند تا کالاهای آنها را با سایر کالاها مقایسه کنید تا متوجه شوید که آنها بهترین گزینهها را ارائه میدهند و دوباره برای خرید به آن فروشگاه بازگردید.
- راحتی در یافتن بررسیها و نظرات
شرکتها به دلیل بالا بودن رقابت، از شما میخواهند تا به نظرات و بررسیهای سایر مصرفکنندگان نگاهی بیندازید. بررسیهای مثبت و منفی در هر وبسایتی وجود دارد و علاوه بر آنکه میتوانید نقدها و نظرات مثبت مربوط به هر کالا را مشاهده کنید، از دلایل کسانی که آن محصول را دوست نداشتهاند نیز آگاه میشوید.
- کوپنها و تخفیفها
برای هر تجارت آنلاینی که به دنبال شماست، تعداد زیادی کوپن و تخفیف وجود دارد و این مسئله به طور کلی برای مشتریها بسیار عالی است. با وجود سایتهایی که مانند فروشگاههای بزرگ عمل میکنند، میتوانید اقلامی را پیدا کنید که شامل تخفیفی تا ۸۰ درصد شدهاند! نهایت استفاده را از این رقابت ببرید و بهترین قیمتِ موجود را پیدا کنید.
۲. مزایای تجارت الکترونیک برای کسبوکارها
- افزایش پایگاه مشتریان
پایگاه مشتریان از دغدغههای اصلی تمام کسبوکارهای آنلاین و غیرآنلاین است. نیازی نیست که کسبوکارهای آنلاین، نگران برخوردار بودن از بهترین ویژگیها در شهر خود باشند، زیرا مردم از سراسر جهان، به محصولات آنها دسترسی دارند و میتوانند در هر زمانی برای خرید به آنها بازگردند.
- افزایش فروش
کسبوکارهای آنلاین، نیازی به اداره کردن یک فروشگاه ندارند و میتوانند فروش آنلاین بیشتری با حاشیهی سود بالاتری داشته باشد. آنها میتوانند به روشهای مختلفی پول را از مشتری دریافت کنند تا خرید را برای مشتری سریعتر و راحتتر کنند. این کسبوکارها با در دسترس بودن به صورت بینالمللی، میتوانند محصولات بیشتری را به فروش برسانند.
- دسترسیِ ۲۴ ساعته در ۳۶۵ روز سال
اگر هوا برفی باشد و جادهها بسته باشند یا هوا آنقدر گرم و مرطوب باشد که حتی نتوانیم از خانه بیرون برویم، یا روز تعطیلی باشد و تمام مغازهها در شهر بسته باشند، بازهم تجارت آنلاین شما ۲۴ ساعته و در تمام ۳۶۵ روز سال، برای مشتریها باز است. درها هرگز بسته نمیشوند و سود کسبشده همچنان افزایش مییابد.
- گسترش حوزهی تجارت
ترجمه یکی از ابزارهای عالی موجود در اینترنت است! بنابراین کسبوکار آنلاین مجبور نیست برای هر زبان، یک سایت ایجاد کند. با بازاریابی درست، مشتریها در سراسر جهان میتوانند وبسایت، محصولات و اطلاعات آن کسبوکار را بدون نیاز به ترک کردن خانه، پیدا کنند.
- ساده شدن پرداختهای دورهای
با کمی تحقیق، هر تجارتی میتواند برای خود پرداختهای دورهای را ایجاد نماید. ارائهدهندهای را بیابید که با نیازهای شما بیشترین همخوانی را دارد تا صدور صورتحساب به شیوهای منسجم انجام شود و پرداختها نیز به همین روش و به صورتی منسجم دریافت شوند.
- تراکنشهای فوری
در تجارت الکترونیک، دیگر نیازی به انتظار برای نقد شدن چک یا انتظاری ۳۰ روزه برای انواعِ دیگر پرداختها نیست. تراکنشها بلافاصله انجام میشوند یا حداکثر به ۲ یا ۳ روز زمان نیاز دارید تا پول، از طریق سیستم بانکی وارد حسابتان شود.
معایب تجارت الکترونیک
۱. معایب تجارت الکترونیک برای مشتریان
- حریم خصوصی و امنیت
پیش از انجام تراکنشها به صورت آنلاین، ابتدا گواهیهای امنیتی (نظیر نماد اعتماد الکترونیکی و …) آن وبسایت را بررسی کنید. درست است که خرید آنلاین ساده و راحت است، ولی هیچکس دوست ندارد اطلاعات شخصیاش به سرقت برود. بسیاری از سایتها قابل اطمینان هستند، ولی باز هم همیشه باید تحقیق کنید و سایتهایی را که از امنیت کافی برخوردار نیستند، شناسایی کنید.
- کیفیت
با وجود اینکه در تجارت الکترونیک، همه چیز به راحتی در دسترس قرار گرفته است، مشتری فقط پس از تحویل گرفتن محصولات میتواند آنها را واقعا ببنید و لمس کند. بنابراین حتما باید پیش از خرید، روش بازگرداندن کالا در صورت عدم رضایت از آن را بررسی نمایید. همیشه پیش از خرید مطمئن شوید که گزینهای برای بازگرداندن کالا وجود دارد.
- هزینههای پنهان
مشتری در زمانِ خرید، از قیمت کالا، هزینهی حملونقل، بارگیری و مالیات آگاه میشود. ولی باید مراقب باشید، زیرا ممکن است هزینههای پنهانی وجود داشته باشد که بر روی صورتحساب خرید شما ذکر نشدهاند، ولی بر روی فرم پرداخت ظاهر میشوند. ممکن است هزینههای اضافهای برای جابجایی و بارگیری در محل فروشندهی کالا (handling fee) وجود داشته باشد (به ویژه در مورد خریدهای بینالمللی).
- تاخیر در دریافت کالا
اگرچه در بیشتر موارد، تحویل محصولات، سریعتر از زمان مورد انتظار انجام میشود، باید آمادگی تاخیر در دریافت کالا را نیز داشته باشید.
برای مثال، طوفان برف در یک نقطه میتواند کل سیستم حملونقل در منطقه را مختل کند. این احتمال نیز وجود دارد که محصول شما گُم شود یا به آدرسی اشتباه تحویل داده شود.
- نیاز به اینترنت
استفاده از اینترنت، رایگان نیست و اگر شما از وایفای رایگان استفاده میکنید، این احتمال وجود دارد که اطلاعات شما بر روی وبسایتی ناامن به سرقت برود. اگر نمیخواهید از اینترنت رایگان استفاده کنید یا نمیتوانید در منزلتان اینترنت یا رایانه داشته باشید، بهتر است خریدهایتان را حضوری انجام دهید.
- نبود تعامل شخصی
با وجود اینکه قوانین و مقررات هر کسبوکار در تجارت الکترونیک، برای مطالعهی شما در دسترس قرار گرفته است، مطالب بسیار زیادی وجود دارد که باید مطالعه کنید و ممکن است مسائل قانونی برای شما گیجکننده باشد. در مورد سفارشهای بزرگ یا مهم نیز کسی وجود ندارد که بتوانید در مورد پرسشها یا نگرانیهای خود، رو در رو با او صحبت کنید.
۲. معایب تجارت الکترونیک برای کسبوکارها
- مسائل امنیتی
با وجود اینکه کسبوکارها اقدامات فراوانی انجام میدهند تا امنیت خود و مشتریانشان را حفظ کنند، افرادی وجود دارند که میتوانند از هر دیوار آتشینی عبور کنند و اطلاعاتی را که میخواهند به دست بیاورند. همهی ما در سالهای اخیر شاهد این مسئله بودهایم که بزرگترین و مشهورترین کسبوکارها نیز ممکن است هک شوند.
- مسائل پرداختی و مالی
بسیاری از موسسات مالی، در زمان مناقشه در مورد پرداخت صورتحساب، طرفِ مشتری را میگیرند، زیرا میخواهند مشتری خود را حفظ کنند. این مسئله زمانی که کالاها قبلا به مشتری تحویل داده شدهاند، ولی مبلغ پرداختشده به حساب مشتری برگشته است، موجب تحمیل شدن خسارت به کسبوکار تجارت الکترونیک میشود.
- نیاز به تخصیص هزینهی بیشتر برای زیرساختهای تجارت الکترونیک
برای اطمینان از اینکه کسبوکار آنلاین شما به درستی اداره میشود، باید هزینه کنید. شما به عنوان مالک آن کسبوکار، باید مطمئن شوید که معاملات به شکل درستی انجام میشوند و محصولات به بهترین شیوه به نمایش گذاشته میشوند. برای اطمینان از این مسئله، باید فردی حرفهای را استخدام کنید تا کاستیهای موجود را برطرف کند.
- ارجاع کالا و خدمات پس از فروش
زیرساختهای کسبوکار آنلاین، باید کامل و بیعیب باشند. این نیز هزینههای دیگری را برای کسبوکار ایجاد میکند، زیرا مشتریانی هستند که پس از تحویل گرفتن کالا، از کیفیت آن راضی نبوده و کالا را ارجاع میدهند. به ویژه مصرفکنندگانی هم وجود دارند که چیزی بیش از بازپرداخت مبلغ خود را میخواهند.
- وجود خدمات اینترنتی کافی
امروزه ظاهرا همهی مردم، همیشه میتوانند از اینترنت استفاده کنند، ولی باید بدانید که هنوز هم مناطقی وجود دارد که پهنای باند شبکه در آنها میتواند مشکلساز شود. پیش از راهاندازی کسبوکار تجارت الکترونیک خود، مطمئن شوید که منطقهی شما از پهنای باند مخابراتیای که برای ادارهی موثر کسبوکارتان ضروری است، برخوردار است.
- نگهداریِ مستمر
وقتی کسبوکاری، فعالیت خود را به صورت تجارت الکترونیک شروع کرده است، باید برای سازگار ماندن، آمادهی تغییر باشد. با رشد تکنولوژی، سیستمهای مورد استفاده در کسبوکار شما نیز باید به روز نگه داشته شوند یا در صورت نیاز، جایگزین شوند. یا ممکن است برای ادامهی کارِ پایگاههای داده و نرمافزارها، مخارج کلیای وجود داشته باشد.