به طور کلی مالیات یک رکن اساسی در بخش‌های اقتصادی در جهت تامین مالی هزینه‌های کشور است. مالیات همچنین باعث می‌شود تا ثروت عمومی به تعادل و توازن برسد.
یکی از مشکلاتی که همواره باعث نگرانی کسب‌وکارها می‌شود، پرداخت مالیات است. برای خاتمه دادن به نگرانی‌ها، دولت تصمیم گرفته است که در جهت حمایت از برخی مشاغل، آنها را مشمول معافیت مالیاتی کند. به عنوان مثال یکی از شرکت‌هایی که شامل این قانون می‌شود، شرکت‌های دانش بنیان هستند. معافیت مالیاتی یک فرصت بسیار مناسب برای مشاغل مختلف است که اگر از قوانین آن به درستی مطلع باشند باعث می‌شود هزینه‌های مالی شرکت بسیار کاهش یابد.
کدام مشاغل از مالیات معاف هستند؟
بعد از اینکه متوجه شدیم معافیت مالیاتی چیست، باید ببینیم که کدام مشاغل نیاز به پرداخت مالیات ندارند. در ادامه به مهم‌ترین آنها اشاره خواهیم کرد.
فعالیت‌های تولیدی و معدنی: فعالیت‌های تولیدی و معدنی شامل ماده ۱۳۲ قانون مالیاتی هستند. بر طبق این ماده افرادی که فعالیت تولیدی و معدنی می‌کنند و همچنین کسب‌وکارهایی مانند بیمارستان، مکان‌های گردشگری و هتل‌ها از زمانی که پروانه بهره‌برداری برای آنها صادر شده است به مدت ۵ تا ۱۰ سال شامل معافیت مالیاتی می‌شوند.
بخش کشاورزی، روستایی و عشایری: شرکت‌هایی که در قسمت روستایی یا عشایری فعالیت می‌کنند، شامل معافیت مالیاتی می‌شوند. بر اساس ماده ۱۳۳ کلیه درآمدهای حاصل از بخش‌های کشاورزی، روستایی، صیادان، کارمندی، دانش‌آموزان و کارگری از مالیات معاف هستند.
بخش آموزشی و تربیتی و ورزشی: کلیه مدارس و موسسه‌های آموزشی شامل معافیت مالیاتی هستند. در ماده ۱۳۴ قانون ذکر شده است که مدارس غیرانتفاعی شامل متوسطه، ابتدایی، راهنمایی، دانشگاه، مهد کودک، آموزشگاه‌های فنی‌وحرفه‌ای آزاد، مراکز نگهداری از معلولین، باشگاه‌های ورزشی و … از پرداخت مالیات، معاف هستند.
هزینه‌های درمانی: در این مورد بهتر است تا با یک مثال قضیه را بهتر شرح بدیم. فرض کنید که فردی ماهیانه ۴ میلیون درآمد دارد، حال اگر میزان یک میلیون تومان آن صرف پرداخت هزینه‌های درمانی برای خود یا خانواده‌اش شود، دولت درآمد این شخص را ۳ میلیون تومان فرض می‌کند و آن یک میلیون تومان شامل پرداخت مالیات نمی‌شود. همچنین بهتر است تا بگوییم بر طبق قانون کلیه افرادی که درآمدی کمتر از ۳ میلیون تومان دارند، شامل پرداخت مالیات نمی‌شوند. خانواده‌هایی که دارای افراد معلول یا بیماران خاص هستند نیز از پرداخت مالیات معاف خواهند بود. همچنین کلیه هزینه‌هایی که شامل بیمه عمر و بیمه درمانی می‌شود، شامل پرداخت مالیات نمی‌شوند.
جوایز علمی و پژوهشی: جوایزی که به واسطه مسائل پژوهشی به دست می‌آیند و همین‌طور بورس‌های تحصیلی هم از پرداخت مالیات معاف هستند. تمامی درآمدهایی که در کارهای پژوهشی به دست می‌آیند هم شامل معافیت مالیاتی می‌شوند.
اختراع و اکتشاف: اگر مخترعین درآمدی از کارهای خود کسب کنند، این درآمد شامل معافیت مالیاتی می‌شود.
بخش صادرات: کلیه درآمدی که از صادرات کالاهای خدماتی و غیرنفتی به دست می‌آید و همچنین ۲۰ درصد از درآمد محصولات کشاورزی از پرداخت مالیات معاف هستند.
سود حاصل از تامین مالی پروژه‌ها: تمام کسانی که به نحوی در پروژه‌های مالی مشارکت کرده و مقداری از هزینه آن را تامین می‌کنند، شامل این قانون می‌شوند.
فعالیت‌های هنری: به طور کلی هنر شامل طیف وسیعی از فعالیت ها از سینما، موسیقی، تئاتر، نقاشی و … می‌شود. پس در حالت کلی می‌توان گفت که کلیه فعالیت‌هایی که شامل نمایش و اجرای هنری هستند، از پرداخت مالیات معاف می‌شوند. البته لازم به ذکر است که این فعالیت‌ها باید به‌صورت قانونی و دارای مجوز باشند، یعنی باید مجوز خود را مستقیماً از وزارت فرهنگ دریافت کرده باشند. پس هرگونه فعالیت هنری که مجوز نداشته باشد، علاوه بر اینکه شامل معافیت مالیاتی نمی‌شود، بلکه ممنوعیت هم شامل حال آنها می‌شود.
چرا باید مالیات بدهیم؟
برای رسیدن به درک بهتری از اینکه چرا باید مالیات بدهیم، به دو موضوع اشاره می‌کنیم و درباره آنها توضیح می‌دهیم. به طور کلی پرداخت مالیات در یک چارچوب پاداش و جریمه و تکلیف اجتماعی تعریف شده است.
تکلیف اجتماعی: در پاسخ به اینکه چرا باید مالیات بدهیم باید گفت که پرداخت مالیات در حالت کلی یک وظیفه و مسئولیت اخلاقی است. ما در کنار کمک‌هایی که دولت می‌کند وظیفه داریم تا مبلغی را در جهت یاری به آن پرداخت کنیم. همان‌طور که می‌دانید برای اینکه جامعه بتواند به‌خوبی پیشرفت کند، باید یک مسئولیت دوطرفه بین مردم و دولت حاکم باشد و هرکدام پاسخگوی نیازهای یکدیگر باشند. همان طور که دولت باعث بهتر و آسان‌تر شدن زندگی ما می‌شود، ما نیز موظف هستیم تا با پرداخت مالیات کار دولت را آسان‌تر کنیم. البته باید در نظر داشت که هر کشوری بخش بزرگی از درآمدش را به واسطه مالیات کسب می‌کند.
ساختار پاداش و جریمه: در قانون مالیاتی اگر شما مشمول پرداخت مالیات باشید ولی مالیات خود را به موقع پرداخت نکنید، باید جریمه بپردازید. پس شاید یکی از بهترین دلایل برای پرداخت مالیات جلوگیری از جریمه شدن باشد. بعضی از جریمه‌ها می‌توانند جزایی و قضایی هم باشند. اما از طرف دیگر پرداخت مالیات مزایای خاصی دارد که یکی از آنها بخشودگی است. یعنی اگر مالیات را به موقع پرداخت کنید مقداری از مبلغ آن کم می‌شود.
هدف های دولت در وضع قوانین معافیت مالیاتی
- دولت ها با استفاده از معافیت مالیات سعی می کنند نقدینگی جامعه را به سمت طرح های عام المنفعه و کم بازده جهت دهند.
- هدف دولت از برخی معافیت های مالیاتی، اهداف استراتژیک و ایدئولوژیک است.
- معافیت مالیات در کشور های مختلف یک روش تشویقی برای سوق دادن به سرمایه گذاری است.
